"Σπάσε την πατριαρχία" Συνέντευξη με την Αθηνά Μαλαπάνη

 

«Σπάσε την πατριαρχία».

Ένα βιβλίο με την υπογραφή της κυρίας Αθηνάς Μαλαπάνη, που παρουσιάζει τους ήρωες και τις ηρωίδες του απογυμνωμένους και απογυμνωμένες ώστε να προβάλει ο καθένας την ιστορία του, τα στερεότυπα που βίωσε και τη βία που υπέστη σε οποιαδήποτε μορφή -σωματική, λεκτική, σεξουαλική, ψυχολογική/συναισθηματική- από μια μερίδα του κοινωνικού συνόλου που παραμένει βυθισμένη στον σκοταδισμό και τα οικτρά στερεότυπα. Η πατριαρχία είναι οι προκαταλήψεις που βιώνουν και τα δύο βιολογικά φύλα, τόσο το αρσενικό όσο και το θηλυκό, καθώς υπάρχουν κοινωνικά στερεότυπα που επιβάλλονται ισάξια και ισοδύναμα και στα δύο φύλα, με απόρροια να τους μειώνουν την ελευθερία έκφρασης, σκέψης και ζωής.

Ας γνωρίσουμε όμως καλύτερα τη συγγραφέα κυρία Αθηνά Μαλαπάνη και το βιβλίο της.

Αθηνά, από πού κατάγεστε και με τι ασχολείστε;

Γεια σας και ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία στο μπλογκ σας. Έχει γεννηθεί και έχω μεγαλώσει στην Αθήνα και ζω ακόμη εδώ, στην περιοχή της Νίκαιας. Ωστόσο, η καταγωγή των γονιών μου είναι από την Καλαμάτα, μια πανέμορφη παραθαλάσσια πόλη της Πελοποννήσου όπου έχω περάσει τα καλύτερα καλοκαίρια μου, διαμορφώνοντας εξαιρετικές αναμνήσεις που έχουν μείνει στην καρδιά μου.

Είμαι απόφοιτη του τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου πήρα τόσο το πτυχίο μου όσο και το μεταπτυχιακό μου. Το 2017-2018, έκανα το δεύτερο μεταπτυχιακό μου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Επιχειρηματικότητας. Εργάζομαι ως καθηγήτρια - φιλόλογος και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ασχολούμαι επίσης και με την επιμέλεια και διόρθωση κειμένων και είναι μεγάλη τιμή που έχω συνεργαστεί με πολλούς και αξιόλογους συγγραφείς. Ενδεικτικά, έχω κάνει επιμέλεια στα βιβλία Ψευδάνθρακας (συλλογή διηγημάτων από τις εκδόσεις Βακχικόν) της Ευγενίας Μακαριάδη, Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή του Θεόδωρου Σούμα (νουβέλα από τις εκδόσεις Βακχικόν), τα μυθιστορήματα Σιωπηλή φυσαρμόνικα της Μαίρης Φιλιππίδου-Κατσανίδου από τις εκδόσεις Ελκυστής και Κάτω από το βλέμμα του Θεού του Σταύρου Ζουπούλη (εκδ. Κούρος), όπως επίσης και η δίτομη συλλογή παραμυθιών με τίτλο, Τα δικαιώματα του παιδιού της Σταυρούλας Βενιέρη (εκδ. Κούρος). Αυτά είναι μερικά από τα βιβλία που έχω επιμεληθεί και έπεται και συνέχεια φυσικά!

Στον ελεύθερό μου χρόνο, μου αρέσει να ασχολούμαι με τη συγγραφή, αλλά και με το διάβασμα λογοτεχνίας και τη λογοτεχνική και θεατρική κριτική.

Πώς ξεκίνησε το δικό σας ταξίδι της συγγραφής;

Τα σπέρματα για τη συγγραφή υπήρχαν ήδη από την παιδική μου ηλικία, καθώς από τότε αγαπούσα τη λογοτεχνία και μου άρεσε να διαβάζω πολλά παραμύθια! Ωστόσο, στα 25 μου χρόνια άρχισα να γράφω πιο συστηματικά και μάλιστα, το βασικό και ελπιδοφόρο κίνητρο που μου δόθηκε ήταν ένας έπαινος που απέσπασε μια ιστορία μου από έναν λογοτεχνικό διαγωνισμό που διενεργήθηκε από τον Δήμο Βύρωνα. Η ιστορία είχε βασικό θέμα τον λόρδο Βύρωνα και τη ζωή αυτής της εκρηκτικής και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας. Από τότε άρχισα να σκέφτομαι την συστηματική συγγραφή με σκοπό την έκδοση, η οποία ήρθε το 2019. 

Με ποια αφορμή γράφτηκε αυτό το βιβλίο;

Αυτό το βιβλίο γράφτηκε με αφορμή δύο ιστορίες κακοποίησης γυναικών, αυτήν της Μυρτώς και τη γυναικοκτονία της Ελένης Τοπαλούδη. Στη συνέχεια, με αφορμή όλα όσα αποκαλύφθηκαν στον καλλιτεχνικό και αθλητικό κόσμο για την κακοποίηση γυναικών (σεξουαλική, ψυχική, ακόμη και επαγγελματική θα έλεγα εγώ), αποφάσισα να θίξω το θέμα της πατριαρχίας.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει στους αναγνώστες του;

Το μήνυμα του βιβλίου είναι η ανάγκη να μην γινόμαστε θύματα της πατριαρχίας και της πατριαρχικής νοοτροπίας. Πατριαρχία σημαίνει να υπακούμε σε έμφυλα στερεότυπα που μας στερούν την ελεύθερη σκέψη, έκφραση και ζωή εν γένει. Το να πιστεύουμε ότι οι άντρες και οι γυναίκες οφείλουν να έχουν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, ντυσίματος, επιλογής επαγγέλματος και σπουδών, ακόμη και επιλογής χόμπι είναι πατριαρχικές αντιλήψεις που μπορεί να καταλήξουν σε πατριαρχικές εντολές. Για παράδειγμα, το ότι όλα τα αγόρια πρέπει να ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, ότι το ποδόσφαιρο είναι αντρικό άθλημα και οι γυναίκες καλά θα κάνουν να μην ασχολούνται, ότι το μπαλέτο και ο σύγχρονος χορός είναι γυναικείο και κοριτσίστικο χόμπι, η διάκριση ακόμη και στα χρώματα, όλα αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα πατριαρχίας. Την ανάγκη να σπάσουμε αυτά τα στερεότυπα, καθώς μπορεί να οδηγήσουν στη βία και την καταπίεση είναι το βασικό μήνυμα των ιστοριών μου.

Είναι ένα βιβλίο που μπορούν να διαβάσουν μόνο οι γυναίκες;

Όχι. Η πατριαρχία απειλεί και τους άντρες, καθώς τέτοιου είδους στερεότυπα αφορούν και στο βιολογικό αντρικό φύλο. Οπότε, καλό θα ήταν να διαβαστεί και από άντρες. 

Ποιο από τα διηγήματά ήταν για σας το δυσκολότερο για να το γράψετε;

Θεωρώ ότι τα δυσκολότερα ήταν τα δύο πρώτα διηγήματα της Μυρτώς και της Ελένης, καθώς σκεφτόμουν και αναβίωνα αυτές τις δύο δυσάρεστες υποθέσεις, τόσο της Μυρτώς που ταλαιπωρείται και δυστυχώς δεν μπορεί να ζήσει όπως ένα κορίτσι της ηλικίας της όσο και της Ελένης που τόσο άδικα έφυγε από τη ζωή και κυρίως, τόσο μαρτυρικά. Δύσκολη ήταν και η ιστορία της Άννας που θίγει το ζήτημα των ερωτικών σχέσεων και του φόβου των ανθρώπων να δεθούν στο πλαίσιο μιας σχέσης, με απόρροια τη μοναξιά. Κάποια δυσκολία συνάντησα και στην ιστορία της Νεφέλης που αναφέρεται στις διατροφικές διαταραχές που μαστίζουν κυρίως τις γυναίκες, καθώς έχει τύχει να περάσω κι εγώ μια τέτοια φάση και γενικώς, να παλεύω με το σώμα μου κατά διαστήματα. 

«Σπάσε την πατριαρχία» είναι ο τίτλος του βιβλίου. Σε ποιες θέσεις κοινωνικά συναντάμε τις πατριαρχικές φιγούρες στα διηγήματα; 

Από την υψηλότερη κοινωνικο-οικονομική θέση, όπως λ.χ. πρωταθλητές και εργασιομανείς γυναίκες με γερές καριέρες μέχρι τη χαμηλότερη, ακόμη και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Η πατριαρχία δεν κάνει διακρίσεις ούτε λειτουργεί με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.

Ποιοι είναι οι συγγραφείς που εμπνέουν την Αθηνά;

Πολλοί και διάφοροι, κλασικοί και γνωστοί, άσημοι και πρωτοεμφανιζόμενοι ή νέοι, όπως εγώ. Για παράδειγμα, έχω δεχτεί επιρροές από τον Καβάφη και τον Καρυωτάκη, από τους Λατίνους ποιητές Κάτουλο και Οβίδιο, αλλά και από σύγχρονους συγγραφείς και ποιητές, όπως η Κική Δημουλά, η Ευγενία Φακίνου κ.ά.

Τι καινούργιο θα περιμένουμε να διαβάσουμε από σας; 

Ετοιμάζω ένα ερωτικό -ρομαντικό μυθιστόρημα αυτήν την περίοδο, αλλά και μια συλλογή διηγημάτων με κοινωνικό και κάπως μελαγχολικό -θα έλεγα-χαρακτήρα. Θα δούμε τι θα καταφέρω να εκδώσω και πότε.

Με αφορμή το βιβλίο σας ποια είναι η συμβουλή πού θα θέλατε να δώσετε στους αναγνώστες σας;

Να ζουν όπως επιθυμούν, να μην υπακούν σε στερεότυπα και να μην τους νοιάζει τι θα πει ο κόσμος και η κοινωνική κριτική. Ο κόσμος πάντα θα έχει κάτι να πει και κυρίως, κάτι αρνητικό να σχολιάσει και να θίξει. Προστατεύουμε την αξιοπρέπειά μας και την προσωπική μας ελευθερία, τα ατομικά μας δικαιώματα. Εγώ τουλάχιστον έτσι κάνω. Δεν δίνω καμία σημασία στα σχόλια και τις κριτικές των άλλων και φροντίσω να απομακρύνω τοξικούς ανθρώπους από το περιβάλλον μου, όποιοι κι αν είναι αυτοί.

Σας ευχαριστώ πολύ και σας εύχομαι κάθε επιτυχία! 

Κι εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη!

Μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο, Σπάσε την πατριαρχία της Αθηνάς Μαλαπάνη από το ηλεκτρονικό κατάστημα των εκδόσεων Οσελότος:https://www.ocelotos.gr/el/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%80%CF%89%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%85-men-gr.html#!/%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1/p/368839003

Διαβάστε εδώ ένα απόσπασμα του βιβλίου: https://www.ocelotos.gr/el/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%80%CF%89%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%85-men-gr.html#!/%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1/p/368839003

Περισσότερες πληροφορίες για την Αθηνά Μαλαπάνη και το έργο της μπορείτε να δείτε στην προσωπική της ιστοσελίδα:http://www.acwa.info

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Αθηνά Μαλαπάνη είναι απόφοιτη Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2008-2012: πτυχίο & 2012-2014: μεταπτυχιακό). Το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018, παρακολούθησε το δεύτερο μεταπτυχιακό της στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Εργάζεται ως φιλόλογος και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής. Επιπλέον, αναλαμβάνει τη διόρθωση – επιμέλεια βιβλίων και εργασιών. Τέλος, είναι και συγγραφέας (Ψυχικές αυτοχειρίες, συλλογή διηγημάτων και Αλόη, Γανόδερμα, Κίσθος, Πρόπολη: Πολύτιμα μυστικά ομορφιάς! - αυτοέκδοση).

Έχει παρακολουθήσει και συμμετάσχει σε ποικίλα συνέδρια σε Ελλάδα, Κύπρο και εξωτερικό. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικούς τόμους και στο περιοδικό Φιλολογική της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. 

Συνέντευξη Ζωή Κοντόγιαννου