Γνωρίζοντας τον συγγραφέα Μιχάλη Τριανταφύλλου και το βιβλίο του "από αλμύρα κι ατσάλι"

Η δική μου κριτική για το υπέροχο αυτό βιβλίο.

Όποιος δεν έχει ταξιδέψει στην απεραντοσύνη της θάλασσας, μένοντας για μήνες στα σπλάχνα της, μέσα σε ένα πλοίο, δεν μπορεί να καταλάβει τη ζωή του ναύτη, ούτε τις δύσκολες ώρες ενός μηχανικού. 

Ο Μιχάλης Τριανταφύλλου μέσα από τα διηγήματά του, μας μεταφέρει στην πρώτη γραμμή των δυσκολιών της αγωνίας αλλά και των αγνώστων στιγμών ενός ναυτικού. 

Η γραφή του απλή, γεμάτη εικόνες κάνει τον αναγνώστη, άλλοτε να γελάσει, άλλοτε να συγκινηθεί και άλλοτε να κλάψει.

Ο αποχωρισμός από τη γυναίκα που είχε ερωτευτεί, αργότερα από τα παιδιά του, η χαρά του ερχομού του από ένα μακρινό ταξίδι, οι φουρτούνες και η αγωνία να αντέξει το πλοίο τα τεράστια κύματα, αφήνουν τον αναγνώστη με ανάμεικτα συναισθήματα.

Έπιασα τον εαυτό μου να γελάει, να συγκινείται, να έχει μεγάλη αγωνία για τη συνέχεια. Από αλμυρά και ατσάλι είναι τα ναυτικά διηγήματα του Μιχάλη και τον ευχαριστώ που τα μοιράστηκε μαζί μας.

Σήμερα μέσα από αυτήν την συνέντευξη γνωρίζουμε καλύτερα τον ίδιο αλλά και το υπέροχο βιβλίο του "από αλμύρα και ατσάλι" που έχει κερδίσει ήδη πολλούς αναγνώστες. 

Μιχάλη από πού κατάγεσαι και με τι ασχολείσαι; 

Γεννήθηκα στα Γιάννενα τον Μάιο του 1952 από νησιώτες γονείς που βρέθηκαν εκεί λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα μου. Κατάγομαι λοιπόν από την Λέσβο αλλά σαν ιδιαίτερη πατρίδα μου θεωρώ την γενέτειρα πόλη όπου έζησα μέχρι τα δεκατρία μου. Στην συνέχεια λόγω μεταθέσεων του πατέρα, βρεθήκαμε στην Κόνιτσα, στην Σητεία, στην Σαντορίνη και τέλος στην Νάξο. Εδώ έριξα άγκυρα». Έκανα την δική μου οικογένεια, το δικό μου σπιτικό το οποίο διατηρώ μέχρις και σήμερα.  Είμαι Α΄ Μηχανικός του Εμπορικού Ναυτικού. Ύστερα από τριάντα χρόνια επαγγελματικής πορείας, συνταξιοδοτήθηκα το 2012 και έκτοτε μοιράζω τον χρόνο μου ανάμεσα στην οικογένεια, τους καλούς φίλους και σε ότι με ευχαριστεί και με κρατάει «ζωντανό». 

Ποια ήταν η αφορμή που ξεκίνησες να γράφεις και τι σημαίνει για σένα η συγγραφή; 

Πριν τρία χρόνια βίωσα μια απώλεια η οποία μου στοίχισε πάρα πολύ και με σημάδεψε.    Η συγγραφή ήρθε σαν ένα αντίδοτο στην μοναξιά και στην θλίψη και πιστέψτε με, είχε πολύ καλό αποτέλεσμα. Άρχισα να γράφω τα πρώτα μου αφηγήματα με ιστορίες  που βίωσα ο  ίδιος και πρωταγωνιστές πρόσωπα του οικογενειακού, του φιλικού και του επαγγελματικού μου περιβάλλοντος. Παράλληλα άρχισα να παρακολουθώ το εργαστήριο δημιουργικής γραφής από τις εκδόσεις «αλάτι», που με βοήθησε να βελτιώσω την τεχνική μου και μου έδωσε το έναυσμα για την συγγραφή τεσσάρων από τα δώδεκα διηγήματα τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο μου «από αλμύρα και ατσάλι», το πρώτο λογοτεχνικό μου εγχείρημα. Και για να απαντήσω στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, η συγγραφή είναι για μένα ένας «σύντροφος» ζωής και ένα μέσον για να εξωτερικεύω  τις σκέψεις  , την φιλοσοφία και τις εμπειρίες μου   

Το βιβλίο "από αλμυρά και ατσάλι" είναι το πρώτο σου βιβλίο το οποίο μέσα σε λίγο καιρό έχει επανεκδοθεί για δεύτερη φορά. Τι μπορεί να διαβάσει ο αναγνώστης μέσα σε αυτό το βιβλίο; 

Μέσα σ αυτό το βιβλίο έχω κλείσει την αγάπη μου για την θάλασσα, τα πλοία και  τους ανθρώπους που τα υπηρετούν. Για τριάντα ολόκληρα χρόνια υπήρξα ένας από αυτούς. Υπηρέτησα το πλοίο σαν μάχιμος ναυτικός και σαν αρωγός, μέσα από διάφορες επιτελικές θέσεις στα ναυτιλιακά γραφεία. Μέσα από τις δώδεκα ιστορίες που συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο, κάποιες καθαρά βιωματικές και κάποιες μυθοπλαστικές αλλά με βιωματικό σπινθήρα, θέλησα να δώσω  το αποτύπωμα αυτών των ανθρώπων  περιγράφοντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν και εργάζονται, αλλά περισσότερο θέλησα να αποτυπώσω την μοναξιά τους, τα συναισθήματα που τους πλημυρίζουν αλλά είναι αναγκασμένοι να τα «παγώνουν» για να μπορούν να υπηρετούν ανεπηρέαστοι, την  δύσκολη αποστολή  τους. Στο βιβλίο αυτό οι ναυτικοί που θα το διαβάσουν θα αναγνωρίσουν τον εαυτό τους και θα ζήσουν στιγμές από την ζωή τους. Το ίδιο θα συμβεί και σε όσους τυχαίνει να έχουν τον δικό τους ναυτικό  στους ωκεανούς. Για εκείνους  που δεν είναι ναυτικοί ή μέλη ναυτικής οικογένειας,  τους δίνεται η ευκαιρία, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, να κάνουν ένα μεγάλο θαλασσινό ταξίδι, και να  μάθουν γι αυτούς , για τα πλοία και για την θάλασσα. 

Ένα από τα διηγήματα που με συγκίνησε περισσότερο είναι η στιγμή πού αναγκάζεσαι να αφήσεις πίσω τη γυναίκα που έχεις ερωτευτεί αλλά και η αποδοχή εκείνης να ακολουθήσεις το επάγγελμα που σου λέει η καρδιά σου. Πώς αντέχει αλήθεια μία σχέση που την χωρίζουν θάλασσες, ωκεανοί, φουρτούνες και περιπέτειες;

Είναι το μεγάλο δίλημμα. Έχεις να επιλέξεις ανάμεσα σε μια απαιτητική και δύσκολη καριέρα και σ’ αυτό που θέλει η καρδιά σου. Γίνεται ακόμα δυσκολότερο όταν η καρδιά τα θέλει και τα δύο. Είναι αβάσταχτος πόνος,  ο πόνος του αποχωρισμού αλλά με τον καιρό μαθαίνεις, συνηθίζεις. Το αντίτιμο  είναι η τεράστια χαρά της επιστροφής στο σπίτι  και της επανασύνδεσης με τους αγαπημένους. Η γυναίκα που επιλέγει να μοιραστεί την ζωή της με άνδρα ναυτικό, θα πρέπει να είναι συνειδητοποιημένη για αυτήν της την απόφαση. Όσο δύσκολό είναι για κάποιον να αποφασίσει να ακολουθήσει το ναυτικό επάγγελμα, πολύ πιο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια με ναυτικό. Είναι απόφαση ζωής. Απαιτεί ηρωισμό και θυσίες και από τους δύο. Τις περισσότερες όμως φορές, η απόσταση , ο χρόνος του αποχωρισμού  και οι δυσκολίες, αυξάνουν την λαχτάρα και αναζωογονούν τον έρωτα και την σχέση.   

Η ζωή του ναυτικού είναι μια συνεχής περιπέτεια κι αυτό το αποτυπώνει κι εσύ στα διηγήματα του βιβλίου. Ποιο είναι αυτό το γεγονός που έχει μείνει έντονα στη μνήμη σου;

Κάτι σαν αυτό που εξιστορώ στο έκτο διήγημα με τίτλο «Αντάρα». Ο αγώνας μας  για να κρατήσουμε το πλοίο σε κίνηση ώστε να παλέψει και να νικήσει την οργή του κυκλώνα και εμείς να παραμείνουμε ζωντανοί. 

Μέσα στο βιβλίο συναντάμε πρόσωπα όπως ο Μανώλης και ο Σαμίρ. Οι Ιστορίες και των δύο συγκινούν τον αναγνώστη. Πρόκειται για υπαρκτά πρόσωπα; 

Ο Μανώλης είναι ένας τυχαίος καριερίστας ναυτικός, από τους χιλιάδες που εργάζονται σε παγκόσμιο εύρος επάνω στα πλοία. Μέσα από την ιστορία του, που σε ένα ποσοστό της είναι βιωματική, περιγράφονται στιγμιότυπα από την ζωή και τις δραστηριότητες των ναυτικών στο λιμάνι. Η διαδικασία της φορτοεκφόρτωσης, οι εργασίες συντήρησης και των επιθεωρήσεων, ο ανεφοδιασμός σε αναλώσιμα υλικά, ανταλλακτικά και καύσιμα. Επίσης εξιστορούνται στιγμές,  ανάγκες, αναζητήσεις, απρόοπτα, γνωριμίες και συναισθήματα των ναυτικών ύστερα από πολλές ημέρες ή και εβδομάδες στην θάλασσα. Είναι μια αναγκαιότητα για την ενεργειακή επαναφόρτιση  του ανθρώπινου δυναμικού ώστε να έχει τα απαραίτητα αποθέματα που απαιτούνται στην νέα αναμέτρηση με τον ωκεανό και την μοναξιά της απομόνωσης. Ο «Σαμίρ» πάλι, όπως και «ο θείος Βλάντο» είναι πρόσωπα  τα οποία επέλεξαν την θάλασσα όχι για να κάνουν καριέρα, όπως ο Μανώλης, αλλά για να την χρησιμοποιήσουν σαν μέσον που θα τους οδηγήσει στο στόχο τους για μια καλύτερη ζωή. Δεν είναι υπαρκτά πρόσωπα αλλά προϊόν μυθοπλασίας με σπινθήρα όμως βιωματικό. 

Πόσες ιστορίες κρύβονται άραγε μέσα σε ένα πλοίο;  Καταφέρνουν όλες να βγουν στο φως; 

Είναι πάρα πολλά αυτά που μπορεί κάποιος να εξιστορήσει παρακολουθώντας ένα πλοίο στην ρώτα του καθώς και την ζωή των ανθρώπων επάνω σ αυτό. Είναι η φύση του επαγγέλματος τέτοια που όσα και να διηγηθεί κανείς θα είναι πολύ λίγα. 

Ο θείος Βλάντο σε ένα από τα διηγήματά σου απαρνιέται τη ζωή που του διάλεξαν οι γονείς του και χαράζει τη δική του πορεία. Πόσο εύκολο είναι τελικά να ξεφύγουμε από τα όνειρα των γονιών μας για μας;  Εσύ πως το βίωσες αυτό;

Ο θείος Βλάντο είναι το παράδειγμα του ανθρώπου που με θέληση, υπομονή και πείσμα, ακολουθεί το όνειρο του. Είναι ο άνθρωπος που δεν καλουπώνεται και δεν πτοείται από τα «πρέπει» που προσπαθούν να τον κρατήσουν καθηλωμένο και να τον υποχρεώσουν να κάνει πράγματα που δεν τον εκφράζουν. Δίνει την μάχη του, χρησιμοποιεί την θάλασσα σαν μέσον για να φτάσει στον προορισμό του, στην Ιθάκη του. Δεν είναι εύκολο αυτό που επιχείρησε και τελικά πέτυχε ο Βλαδίμηρος. Έφτασε όμως στο, στόχο του γιατί πίστεψε σ αυτόν και δεν υπολόγισε τίποτα προκειμένου να τον φτάσει.

Στο διήγημα με τίτλο «ο γιατρός», περιγράφω την δική μου ιστορία σχετικά με την επιλογή του επαγγέλματος, κόντρα στην επιμονή της μητέρας μου που ήθελε να με δει κάτι άλλο και στο πρώτο διήγημα με τίτλο « το δίλημμα», περιγράφω την σκηνή όπου θα έπρεπε να υπερασπιστώ τις επιλογές μου στην γυναίκα, που η αγάπη της πήγε να γίνει τροχοπέδη στα επαγγελματικά όνειρα και τους στόχους μου. 

Αν γυρνούσες τον χρόνο πίσω θα διάλεγες ξανά το ίδιο επάγγελμα;

Χωρίς δεύτερη σκέψη. Γιατί το επάγγελμα του ναυτικού, είναι «ιδέα», είναι τρόπος ζωής. Αυτός που έζησε την θάλασσα, παρ όλες τις αντιξοότητες, τους κινδύνους και τις στερήσεις, δεν την αλλάζει ποτέ και με τίποτα άλλο. 

 

Αν έδινες έναν τίτλο στη ζωή σου ποιος θα ήταν αυτός;

 «αλμύρα και ατσάλι». Γιατί στη ζωή μου, χρειάστηκα ατσαλένια πειθαρχία ,θέληση και δύναμη, για να "θωρακίσω" την καρδιά μου και να κρατήσω ζωντανά  ανεξίτηλα  και "παστωμένα" με την αλμύρα της θάλασσας, μέσα της, όλα τα τρυφερά συναισθήματα, που ένιωθα γι τους αγαπημένους μου που άφηνα στη στεριά της πατρίδας μου.

Απόσπασμα από το βιβλίο

Το δίλημμα

...τον αγκάλιασε δυνατά, σφίχτηκε επάνω του, βυθίζοντας το υγρό από τα δάκρυα βλέμμα της, μέσα στα δικά του.

-Μη φύγεις, τον παρακάλεσε. Μηχανικός είσαι, μπορείς να ανοίξεις δρόμους στη στεριά. Θα είμαι κοντά σου, μπρος και πίσω σου, να σε στηρίζω σε ό,τι χρειαστείς, γιατί να φύγεις; 

-Γιατί πρέπει, της απάντησε. Γιατί την τέχνη της θάλασσας σπούδασα και θέλω να ανοίξω τα φτερά μου, να δοκιμάσω τις ικανότητες και τις αντοχές μου. Αν δεν το κάνω Θα είναι σαν να γυρίζω την πλάτη, να δραπετεύω από όνειρα και στόχους. Σε παρακαλώ, πάρε εσύ την απόφαση, αν μπορούμε να συνεχίζουμε έτσι ή θα πρέπει να χωρίσουν οι δρόμοι μας. 

Η αγκαλιά της έγινε ακόμα πιο σφιχτή και τα δάκρυα ποτάμι αλμυρό. 

-Μαζί για πάντα, ψιθύρισε, μαζί για πάντα. 

Συνέντευξη Ζωή Κοντόγιαννου